Nga Ben Blushi – Pas shumë peripecive, më në fund romani im “ Të jetosh në Ishull” u botua në italisht nga shtëpia botuese Besa. Them pas shumë peripecive pasi, këtij libri që doli në vitin 2008, iu deshëm 14 vjet për të shkuar në Itali edhe pse një vit pas botimit, ishte i përkthyer italisht nga Ada Prizreni, të cilën e falëndëroj shumë që arriti të kthejë në një gjuhë tjetër, koloritin mesjetar të Shqipërisë së shekullit 17.
Në përgjithësi unë kam qenë indiferent për të gjetur tregje dhe lexues jashtë Shqipërisë dhe ky botim nuk do ishte i mundur, pa një ndërhyrje dashamirëse të Qendrës Kombëtare të Librit dhe Leximit në Tiranë. “Të jetosh në Ishull” është romani im i parë, të cilën e kam shkruar për gjashtë muaj duke punuar më shumë se 5 orë në kompjuter pa pushim dhe shpesh pa dalë nga shtëpia për ditë të tëra.Ky libër ka jetuar me mua për shumë vite duke më munduar vazhdimisht, derisa rrethanat politike të vitit 2007 e sollën që unë të bëja një pushim të gjatë nga debatet e ditës dhe të nisja ta shkruaja me një pasion që nuk e kisha njohur kurrë më parë.
“Të Jetosh në Ishull”, është produkt i nevojës sime torturuese për tu bërë shkrimtar.Pas botimit, kam marrë me qindra kritika, ofendime, sharje, natyrisht edhe përgëzime por në Shqipëri këto të fundit janë gjithnjë me pakicë. Nga shumëica u tha, çudia më e madhe ishte se disa u morën me faktin që si ka mundësi një roman me 407 faqe, të jetë shkruar për 6 muaj dhe disa të tjerë më kritikuan se ndërkohë që unë paguhesha me taksa, sepse isha deputet, i harxhoja ditët ne shtëpi duke shkruar libra.Pra në një kuptim më futën në borxh publik që romanin e kisha shkruar duke u paguar me taksat e shqiptarëve. Kur fola për peripecitë e këtij libri për të kaluar Adriatikun, kisha parasysh pikërisht fushatën e papëlqyer që shoqëroi botimin e tij.
Kam përshtypjen “Të Jetosh në Ishull” është mall)kuar me zë nëpër xhami pa dyshim, më heshtur ndoshta nëpër kisha dhe me shumë zhurmë në kafenetë e Tiranës.Shumica e islamikëve profesionistë të Shqipërisë nuk lanë asnjë fjalë pa shkruar për ta demonizuar, derisa detyruan disa komunitete muslimane të deklaroheshin kundër, për shkak se sipas tyre, ai kishte cënuar rëndë parimet e fesë islame. Me aq sa më kujtohet, nga kjo mori fletërrufesh, më e plota dhe më e detajuara, e shkruar në formë disertacioni 15 faqe, ishte një deklaratë e Komunitetit Musliman të Elbasamit, që pasi analizonte të gjitha fjalitë e mia për Profetin Muhamed dhe Islamin, u bënte thirrje muslimanëve të këtij qyteti të mos më votonin si deputet në zgjedhje.Ato zgjedhje në fakt u fituan dhe unë nuk e llogaris dot dëmin që kjo thirrje pati në qytet. Por meqë jemi në kontekstin e situatës më Iranin, dua të kujtoj se disa muaj pas botimit të librit, Ministria e Jashtme e Iranit, shpërndau një deklaratë përmes Ambasadës në Tiranë, ku unë konsiderohesha një kundërshtar i këtij shteti, çka më mërziti, sepse e kisha dhe e kam të pamundur të udhëtoj në atë vend të mrekullueshëm dhe aq interesant.Është e kotë të them, se të gjithë ata që e ofenduan apo e pëlqyen u përdorën nga vetë libri si agjentë tregtarë. Libri u shit si një trakt, u kthye në një thashethem si manual fetar dhe qarkulloi dorë më dorë si një tekst alternativ i historisë së Shqipërisë. Në një kuptim librin e shitën kundërshtarët e tij.Më vjen keq të them se nëse “Të Jetosh në Ishull”,do ishte botuar sot, dh*u)na mbi të dhe mbi mua do ishte disa herë më e madhe, kjo jo vetëm për shkak të rrjeteve sociale që janë kthyer në një poligon kolektiv, por edhe për shkak se Shqipëria e sotme është një vend shumë më intolerant në pikëpamje fetare. Në vitin 2008 Facebook, Innstagram dhe portalet që furnizohen prej tyre, ishin më pak të përhapura.
Meqë është hera e parë që unë shkruaj për një nga librat e mi, duhet të shpjegoj pak më shumë. Të Jetosh në Ishull, flet për konvertimin e shqiptarëve nga të krishterë në muslimanë në shekujt 16,17. Megjithëse është kryekëput një fiction dhe si i tillë ka patur lirinë e mjaftueshme ta përshkruajë historinë, ngjarjet dhe personazhet si të dojë, libri i referohet shumë fakteve historike, që nga raporti i veshtirë i Skënderbeut me vjehrrin e tij të plotëfuqishëm Aranit Komneni, tek rinia prej cubi e Ali Pashë Tepelenës, nga aventurat e profetit çifut të muslimanizuar Sabatai Zevi që humbi jetën i internuar nga Sulltani në Berat, nga kryengritjet e jenicerit shqiptar Halil Patrona e deri tek djegja e parë e Voskopojës në vitin 1769.Të jetosh në Ishull, tregon bashkëjetesën mes muslimanëve të parë shqiptarë dhe të krishterëve brenda një fshati, brenda një lagje dhe brenda një familje.
LIbri tregon praktikisht , se si mund të bëhesh musliman duke njohur dhe zbatuar pesë parimet themelore të Islamit dhe pastaj vuajtjet që mund të pësosh nga kjo zgjedhje, përfshi edhe vuajtjet që ti mund ti shkaktosh të tjerëve për shkak të kësaj zgjedhje.Të bëhesh musliman sot, pas një praktike rutinë në cdo xhami të Shqipërisë është një gjë normale që nuk cudit askënd, por të ktheheshe musliman në Shqipërinë e krishterë dhe të pushtuar nga turqit në shekujt 16, 17 ishte një sakrificë e madhe. Si në shumicën e vendeve të vogla të botës, pushtuesit janë bashkëautorë të historisë sonë.Për shkak të tyre kemi heronj,tradhtarë dhe ngjarje. “Të Jetosh në Ishull” përshkruan mënyrën sesi jetonin dhe bashkëjetonin me njëri-tjetrin, si në ishuj të izoluar, muslimanët e rrethuar me të krishterë dhe të krishterët e rrethuar nga turqit në territoret shqiptare të kohës. Kjo është arsyeja pse romani quhet “Të Jetosh në Ishull”. Botimi italisht, ishte një nxitje për t’iu kthyer këtij libri, me të cilin janë të lidhura shumë kujtime të miat.
