Çështja e nxehtë e ditëve të fundit që është kthyer në diskutime dhe debat është dhurimi i 12 miljeve të detit Jon Greqisë. Sipas mediave greke po shpejtohen procedurat për një marrëveshje për përcaktimin e zonës ekskluzive ekonomike me Shqipërinë, duke vazhduar kundërsulmin diplomatik që ka çuar tashmë në krijimin e zonave detare të Greqisë me Italinë dhe Egjiptin.
Media “Tovima.gr” shkruan sot se sipas informacioneve Ministri i Jashtëm Nikos Dendias së shpejti do të vizitojë Tiranën për bisedime, por ende nuk është caktuar ndonjë datë. “Kanalet me qeverinë shqiptare, megjithatë, janë të hapura dhe ka shumë të ngjarë që vizita në Tiranë që do të lançojë zhvillimet do të nisin me kthimin e Nikos Dendias nga New York, ku të premten ai është planifikuar të takohet me Sekretarin e Përgjithshëm të OKB, Antonio Guterres.
Në debatin e fundit në Parlament mbi ratifikimin e marrëveshjeve për zonat detare me Italinë dhe Egjiptin, të dy Kryeministri dhe Ministri i Jashtëm grek informuan delegacionin kombëtar se plani i Athinës është të rinisë bisedimet me qeverinë shqiptare për një zgjidhje përfundimtare: shënjimi në pritje i zonave detare.
Nikos Dendias tashmë kishte pasur një bisedë telefonike me Kryeministrin shqiptar Edi Rama, me të cilin u ra dakord për të përsëritur ‘bisedimet së shpejti, pas zgjerimit të ujërave territoriale greke në Jon, për të zgjidhur çështjen e zonave tona detare me Shqipërinë’, tregues i klimës që po formohet dhe reagimi pozitiv i Ministrit të Jashtëm shqiptar ndaj njoftimit paraprak të Kyriakos Mitsotakis për shtrirjen e ujërave territoriale në Jon nga 6 në 12 milje”, shkruan Tovima.
Pa vonesë
Në fakt, për shkak të krizës greko-turke, por edhe sepse marrëveshjet me Italinë dhe Egjiptin kishin përparësi dhe nuk ishin ratifikuar nga Parlamenti, bisedimet midis Athinës dhe Shqipërisë nuk mund të fillonin në gusht. Megjithatë, qëllimi i qeverisë greke nuk është të vonojë dialogun me Shqipërinë për çështjen e ZEE, duke synuar dy drejtime: Nga njëra anë, për të përfunduar konsultimet me Tiranën së shpejti dhe për të nënshkruar marrëveshjen përkatëse, në kontekstin e zgjidhjes që ka të të bëjë me të drejtat sovrane të Greqisë.
Nga ana tjetër, sepse në një kohë kur Turqia po provokon dhe shkel ligjin ndërkombëtar, Athina dëshiron të dërgojë mesazh Ankarasë se po diskuton dhe po vjen në marrëveshje me vendet fqinje, bazuar në Konventën për Ligjin e Detit.
Mesazh në Turqi
Por sigurisht që nuk është vetëm kjo. Në vitet e fundit, Turqia është përpjekur të ushtrojë ndikim në Ballkan – dhe në Shqipëri – dhe si pasojë, ndryshimet kronike të Greqisë dhe problemet me vendet fqinje i shërbejnë politikës turke. Gjithashtu nuk duhet harruar që në fillim të verës, Admirali Turk në pension Cihat Yaici kishte pohuar në një intervistë se Turqia ishte ajo që kishte “siluruar” marrëveshjen Athinë-Tiranë të vitit 2009 për shënjimin e zonave detare. Me fjalë të tjera, Yaici zbuloi se Turqia ndërhyri, duke paralajmëruar shqiptarët se Greqia po i mashtronte, me rezultatin që marrëveshja të anulohej.
Bazuar në marrëveshjen e vitit 2009. Greqia dhe Shqipëria kishin nënshkruar një marrëveshje mbi caktimin e zonave detare në Prill 2009, me Ministren e Jashtme greke Dora Bakojanis dhe Kryeministrin Kostas Karamanlis. Nënshkrimet u futën, por në verën e të njëjtit vit marrëveshja u anulua. Opozita e atëhershme shqiptare (partia e Edi Ramës) e kishte dërguar marrëveshjen në Gjykatën Kushtetuese të Shqipërisë, ku përfundimisht u anulua. Megjithatë, tani klima është krejtësisht e ndryshme.
Vlerësohet se bisedimet midis të dy palëve mund të zgjasin pak kohë, por tani ato nuk do të fillojnë nga e para pasi baza për bisedimet e reja është marrëveshja e vitit 2009.
